Venus is vanaf de zon gezien de tweede planeet van ons zonnestelsel. De planeet is vernoemd naar Venus; de Romeinse godin van de liefde. Net als de aarde is het een terrestrische planeet en Venus is ongeveer net zo groot als de aarde.
Venus draait in westelijke richting om haar as, in tegenstelling tot de andere planeten, die in oostelijke richting draaien. De zon komt er dus op in het westen! Bovendien roteert Venus maar heel traag: ze doet er 243 aardse dagen over om één keer om haar as te draaien. Omdat de planeet tegelijkertijd ook om de zon draait, duurt een "dag" (de periode tussen twee zonsopkomsten) toch maar 117 aardse dagen.
Venus gaat altijd schuil onder een zeer dik wolkendek van druppels zwavelzuur. Van bovenaf gezien zorgt dat voor een grote helderheid doordat het wolkendek veel zonlicht weerkaatst. Vanaf de aarde is Venus hierdoor met het blote oog beter zichtbaar dan welke ster dan ook en als zodanig na de maan het helderste object aan de ochtend- of avondhemel. Aan de onderkant zorgt het wolkendek voor een heftig broeikaseffect waardoor de temperatuur op Venus hoog oploopt. De zon en de nachtelijke sterrenhemel zijn dan ook nooit zichtbaar vanaf het venusoppervlak. De gemiddelde temperatuur is er met zo'n 480°C zelfs hoger dan op Mercurius. Het geel/oranjekleurige wolkendek draait sneller om de planeet dan dat de planeet zelf draait, waardoor er windsnelheden tot 100 m/s kunnen optreden.
De atmosfeer van Venus is zeer dicht en bestaat voor het overgrote deel uit koolstofdioxide, wat het broeikaseffect dat door het wolkendek wordt veroorzaakt nog extremer maakt. De hoge druk (circa 90 bar), de wolken van zwavelzuur, de hoge temperatuur en de koolstofdioxideconcentratie maken ieder denkbare vorm van leven op Venus onmogelijk. Er zijn overigens wel enkele speculaties gedaan over de mogelijkheid van leven op Venus.
Op Venus zijn twee grote continentachtige hooglanden te onderscheiden. Op het noordelijke hoogland dat Ishtar Terra heet en ongeveer zo groot is als Australië bevindt zich veel gebergte. De hoogste top is Maxwell Montes en steekt ongeveer 10 km boven omringende land uit. Op de zuidelijke hemisfeer ligt Aphrodite Terra dat qua grootte vergelijkbaar is met Zuid-Amerika. Tussen deze hooglanden liggen grote dieptes zoals Atalanta Planitia, Guinevere Planitia en Lavinia Planitia. De dikke atmosfeer zorgt er voor dat de meeste meteorieten al uiteenvallen voordat ze het oppervlak bereiken, waardoor er nauwelijk inslagkraters te vinden zijn op Venus. Over de gehele planeet zijn grote afgeplatte schildvulkanen te vinden. Met uitzondering van de Maxwell Montes zijn alle bergen, vlaktes en andere geologische structuren vernoemd naar mythologische en echte vrouwen.
Vermoedelijk heeft Venus geen tektonische platen zoals de aarde, maar als gevolg van grootschalige vulkanische uitbarstingen is de korst continu in beweging en wordt het oppervlak regelmatig overspoeld met lava. Toch zijn de meeste vulkanen niet actief en concentreert het vulkanisme zich in hot-spots.
Intern vertoont Venus veel overeenkomsten met de aarde. In het centrum ligt een kern van ijzer met een diameter van ongeveer 3000 km. Daaromheen bevindt zich een mantel van gesmolten gesteente. Aan de buitenkant ligt een korst met een dikte van 50 km. Omdat er op Venus geen magnetisch veld is, wordt meestal aangenomen dat de kern niet vloeibaar, maar vast is. Maar er zijn ook theorieën waaruit zou blijken dat dat wel het geval is en dat het afwezig zijn van een magnetisch veld veroorzaakt wordt door de trage rotatie.
Een Venus-overgang is een zeldzaam verschijnsel waarbij Venus exact tussen de zon en de de aarde in staat en is vergelijkbaar met de zonsverduistering. Deze venus-overgangen komen paarsgewijs vier keer voor in een vast patroon dat zich elke 243 jaar herhaalt. Tussen de eerste en tweede overgang zit acht jaar. 121,5 jaar later komen de derde en vierde overgang voor, wederom met een tussenpauze van acht jaar. Na 105,5 jaar begint deze sequentie weer opnieuw. Op 8 juni 2004 ging zo'n serie van start. De daaropvolgende overgang vindt plaats op 6 juni 2012. De derde en vierde overgang vinden plaats op respectievelijk 11 december 2117 en 8 december 2125.
Na de zon en maan is Venus gedurende de ochtend en avond één van de meest prominent aanwezige hemellichamen. De Babyloniërs beschreven Venus al rond 1600 v. Chr. en noemden de planeet Nindaranna. Bij de Sumiriërs was Venus bekend als Dil-bat of Dil-i-pat.
Mariner 2 was de eerste succesvolle ruimtesonde die op 27 augustus 1962 naar Venus vertrok. Met dit ruimtevaartuig werd onderzoek gedaan naar zonnewind. Het vloog op 14 december 1962 langs Venus waarbij ontdekt werd dat er onder het relatief koele wolkendek een zeer heet oppervlak schuil ging. Ook werd met de Mariner 2 vastgesteld dat Venus niet over een magnetisch veld beschikt.
Het eerste ruimtevaartuig dat daadwerkelijk op Venus landde was de Russische Venera 3 op 1 maart 1966. De landing was echter dusdanig hard dat het vaartuig onmiddellijk daarna als verloren moest worden beschouwd. Later zijn er andere Venera-sondes naar Venus gestuurd die meer succes hadden. De meeste apparatuur hield het er niet langer dan een half uur uit, vanwege de extreme druk van 90 atmosfeer, de extreem hoge temperatuur en de zwavelzuurregens.
Op 22 oktober 1975 bereikte Venera 9 een baan rond Venus met aan boord een arsenaal aan camera's en spectrometers. Deze ruimtesonde heeft zeer veel foto's en informatie over de samenstelling van het wolkendek, ionosfeer en magnetosfeer naar de aarde teruggestuurd.
Eind 2005 werd de Venus Express van de ESA gelanceerd. Deze ruimtesonde zal de atmosfeer en het wolkendek in detail bestuderen en een globale kaart van de oppervlaktetemperatuur maken. Op 11 april 2006 is ze in een baan om de planeet gebracht. In het overzicht van de ruimtevluchten naar Venus staat een volledig overzicht van alle ruimtevluchten die naar Venus zijn geweest.
Venus is na de zon en de maan het helderste object aan de hemel en vaak opvallend aanwezig als "morgenster" of "avondster". Doordat de baan van Venus binnen die van de aarde ligt staat Venus nooit ver van de zon en komt daarom nooit meer dan een paar uur voor zonsopkomst op of gaat nooit meer dan een paar uur na de zon onder. Zelfs overdag is Venus met enig zoekwerk te zien. Met een telescoop is te zien dat Venus net als de maan fasen vertoont (ontdekt door Galileo Galilei).
